Fiziksel, Psikolojik ve Ruhsal Şifa için Yaşam Tarzı Önerileri

21. yüzyıl, bana göre insanlığın en çok çelişki yaşadığı çağ. Hem betonun ve sanallığın hâlâ hüküm sürdüğü, hem de Doğa’ya dönüş olarak tanımlayabileceğim bir farkındalığın ve ruhsal bilincin bu hükme her gün daha da güçlenerek baş kaldırdığı bir dünyada yaşıyoruz. Şifalandırıcı kadim öğretilere ve geleneksel tıp yöntemlerine gösterilen ilgi son birkaç yıldır daha da artmış durumda. Benim de içinde bulunduğum holistik (bütünsel) şifa uygulayıcıları geleneksel tıbba “tamamlayıcı tıp/terapi” adını veriyor, bu çok önemli. Çünkü “alternatif(!) tıp” tanımını kullanan uygulayıcılar nedeniyle başta biliminsanları, doktorlar olmak üzere pek çok insan geleneksel tıp yöntemlerinin fiziksel, psikolojik ve ruhsal düzeydeki terapötik etkisinden mahrum kalıyor.

İki tıp ekolü de birbirine alternatif olamaz, ancak bir araya getirildiğinde mucizeler yaratır. Klasik tıp ile geleneksel tıp yöntemlerinin harmanlanarak bir arada uygulanması gerektiğini düşünenlerdenim. Hastahanede tam teşekküllü bir sağlık taramasından geçerek doktoruna danışan ve alanında yetkin bir terapistle çalışan kişi tamamlayıcı tıp yöntemlerinin terapatik etkisinden çok daha verimli ve sağlıklı bir şekilde faydalanabilir. Bu konularda özellikle bilimsel yetkinliği bulunan insanların araştırmalarına ve yayınlarına duyduğumuz ihtiyaç ortada. Ne mutlu ki bugün pek çok biliminsanı uzmanlık alanlarının yanı sıra tamamlayıcı tıp ve terapi tekniklerini uyguluyor ve araştırıyor.

Bu yazımın ana konusunu bir makalesinde sunan Prof. Dr. Roger Walsh, işte böyle bir bilim insanı. Kendisi otuz yılı aşkın zamandır fiziksel, psikolojik, sosyal ve ruhsal sağlık düzeyini artırma yöntemleri üzerinde çalışan bir Psikoloji, Psikiyatri, Fizyoloji, Nöroloji, Antropoloji, Felsefe ve İlahiyat uzmanı. Evet, kendisini ilk araştırdığımda ben de çok şaşırmış ve hayran kalmıştım. Beni tanıyanlar çalışmalarına neden hayran olduğumu hemen anlayacaklardır: disiplinlerarası olan her şey ufkumuzu genişletir, zihnimizi açar, ve ruhsal bilincimizi besler.

Prof. Dr. Roger Walsh, Dalai Lama ile…

Roger Walsh’ın American Psychologist dergisinde yayınlanan “Lifestyle and Mental Health” adlı makalesi, basit birkaç değişiklik ve düzenleme yaparak yaşam tarzımızı fiziksel, psikolojik ve ruhsal açıdan şifalandırıcı hâle getirebileceğimizi anlatıyor. Kendisi bunları Therapeutic Lifestyle Changes (Terapatik Yaşam Tarzı Değişiklikleri) olarak adlandırıyor. Makalenin özet bölümü söyle:

Ruhsal sağlık uzmanları yaşam tarzı faktörlerinin (a) çeşitli psikopatolojik rahatsızlıklara katkı ve deva olması, (b) bireysel ve sosyal sağlığı teşvik etmesi, (c) kavramsal/bilişsel fonksiyonları koruması ve en iyi duruma getirmesi açılarından önemini dikkate değer bir biçimde hafife almıştır. Sonuç olarak, Therapeutic Lifestyle Changes (TLC’ler) (*terapötik yaşam tarzı değişiklikleri) hem klinik hem normal topluluklar üzerindeki etkilerine dair oldukça fazla kanıta rağmen yeterince kullanılmamıştır. TLC’ler bazen en az psikoterapi (*psikolojik tedavi) ya da farmakoterapi (*ilaç tedavisi) kadar etkilidir ve dikkate değer terapötik avantajlar sağlayabilir. Önemli TLC’ler egzersiz, beslenme ve diyet, doğada zaman geçirmek, ilişkiler, rekreasyon (*hoşça vakit geçirme), rahatlama ve stres yönetimi, dinsel ya da spiritüel katılımlar, ve başkalarına hizmeti içerir. Bu makale onların etkileri ve geçerlilikleri; uygulanmalarındaki esaslar, avantajlar ve zorluklar; ve kullanımlarını engelleyen güçler (ekonomik, geleneksel ve profesyonel) üzerine yapılan araştırmaları değerlendirmektedir. Mümkün oldukça, terapötik öneriler kolaylıkla ifade edilebilen esaslara dönüştürülmüştür, çünkü ifade/iletişim kolaylığı, müdaheleleri terapistlerin önerip önermemesini ya da hastaların benimseyip benimsememesini güçlü bir şekilde etkiler. Son olarak, bu makale sağlık profesyonelleri, toplum ve bireyler için çağdaş yaşam tarzlarının ve TLC’lerin çağrıştırdığı/gerektirdiği şeyleri incelemektedir. 21. yüzyılda, terapötik yaşam tarzlarının ruhsal, zihinsel, tıbbi ve toplumsal sağlık için merkezî odak noktası olması gerekebilir.*

Makalenin genel tezi, Terapötik Yaşam Tarzı değişikliklerinin kendimizi fiziksel, psikolojik ve ruhsal bir bütün olarak daha iyi hissetmemiz, yaşamımızı doğal bir şekilde şifalandırmamız için bir gereklilik olması ve etkilerinden ise hem bireylerin hem ruhsal ve bedensel sağlık profesyonellerinin, hem de toplumun eşit derece faydalanabilmesi. Bu değişiklikleri yapmak ücretsiz/ucuz, yan etkisiz ve risksiz. Dr. Walsh’ın önerdiği Terapötik Yaşam Tarzı Değişikliklerini şu şekilde maddeleyebiliriz:

• Egzersiz
• Beslenme ve Diyet
• Doğada Zaman Geçirmek
• İlişkiler
• Rekreasyon
• Rahatlama ve Stres Yönetimi
• Dinsel ve Spiritüel İlgi Alanları
• Başkalarına Hizmet ve Katılım

• Egzersiz

Düzenli egzersiz ve spor yapmanın önemi konusunda fazla söze gerek yok, bugün çok şükür herkes bunun farkında. Bedeni dinçleştirmek ve sıkılaştırmak, pek çok hastalığı önlemek, ruhsal ve zihinsel sağlığımızı korumak ve iyileştirmek için egzersizin önemi çok büyük. Sosyal açıdan takım sporlarının olumlu etkisi de belli, tabii ki fanatizmden uzak durmak şartıyla. Düzenli egzersiz faaliyetlerinin akne gibi cilt rahatsızlıklarına da iyi geldiğini biliyor muydunuz?

• Beslenme ve Diyet

Beslenme alışkanlıklarımız bizim için her bakımdan hayati önem taşıyor, çünkü ne yersek oyuz ve bu bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Diyet kelimesini burada beslenme biçimi olarak ele almalıyız. Düzenli egzersizle el ele uygulayabileceğimiz kişisel bir diyet, yani beslenme planı oluşturmamız lazım. Peki nelere dikkat etmeliyiz? Dr. Walsh makalesinde özellikle çok renkli sebze ve meyve ağırlıklı bir “gökkuşağı diyeti” tercih etmemizin, diyetimizi somon gibi omega-3 açısından zengin derin deniz balıklarını dahil ederek “peskevejetaryen diyet” hâline getirmemizin, aldığımız günlük kalori miktarını azaltmamızın ya da dengede tutmamızın, ayrıca vitamin ve mineraller açısından doğru şekilde takviye almamızın önemini vurguluyor. Böyle bir diyet hem fiziksel, hem de zihinsel ve ruhsal açıdan sağlıklıdır.

• Doğada Zaman Geçirmek

Bu konuda Dr. Walsh makalesinde yaptığı bir alıntıyı özetlemek istiyorum: Doğa ile iç içe olmayı yan etkisiz, her zaman erişime hazır ve kavramsal/bilişsel fonksiyonları hiçbir ücret ödemeksizin iyileştiren bir terapi olarak düşünebiliriz.(Berman, Jonides, & Kaplan) Doğanın önemi üzerine sayfalarca yazı yazsam, sayfalarca alıntı yapsam yine de yetmeyecek. Bu nedenle küçük birkaç örnek vermek istiyorum. Bir ormana ya da doğal alana gittiğimizde oksijen fazlalığı ve yemyeşil hayat enerjisi nasıl ciğerlerimizi ve iştahımızı açar, nasıl enerji verir, nasıl dinginleştirir, nasıl huzur verir hepimiz biliyoruz. Ruh ve sinir hastalıkları hastahanelerinin, sanatoryumların, spesifik bir rahatsızlığın tedavisi için oluşturulan hastahanelerin ormanlık alanlara kurulduğunu ya da etraflarının ağaçlarla, bahçelerle donatıldığını biliyoruz. Çağlar boyunca insanlar sorularının cevaplarını doğada bulmuşlardır. İşte bu nedenle doğada vakit geçirmek bizim için yine hem bedensel, hem de zihinsel ve ruhsal açıdan, ayrıca sosyal açıdan aşırı derecede önemli.

• İlişkiler

Burada her türlü ilişki kastediliyor. Aile, arkadaşlık, aşk ve sevgi, kapsamı ne olursa olsun insanlar arası sağlıklı ilişkiler özellikle biz 21. yüzyıl insanlarının hem ihmal etmeye devam ettiği, hem de yokluğunu derinden hissettiği bir unsur. Dr. Walsh, sağlıklı ilişkilerin hem fiziksel hem de zihinsel ve ruhsal sağlık için büyük bir önem taşıdığı fikrinin çağlardan beri varolduğunu, bugün ise dikkate değer araştırmalar ile desteklendiğini ifade ediyor. Çevremizdeki her insanla sağlıklı iletişimler ve sosyal ilişkiler içerisinde olmak da hayatımızın sağlığı ve kalitesi için önemli. Sağlıklı ilişkilerin toplumsal açıdan ne kadar önemli olduğunu belirtmeye dahi gerek yok! :)))

• Rekreasyon

Eğlendiğimiz, hoşça vakit geçirdiğimiz aktiviteler ve hobiler de sağlıklı sosyal ilişkilerle el ele değerlendirebileceğimiz bir diğer terapötik yaşam tarzı unsuru. Fiziksel ya da zihinsel ve ruhsal şikayetleri olan insanların bir hobi edinmesinin tedavi ve terapi sürecinde ne kadar olumlu etkiler sağladığı pek çok araştırma ile kanıtlanmış durumda. Herhangi bir sağlık şikayetimiz olmasa da, bir hobimizin, sevdiklerimizle beraber katılabileceğimiz eğlenceli aktivite alışkanlıklarımızın olması hayatımızı iyileştirmemize yardım eder.

• Rahatlama ve Stres Yönetimi

Stresin her türlü sağlık düzeyimize olumsuz yönde etki ettiği bugün herkesçe bilinen ve bilimsel olarak da kanıtlanan bir gerçek. Stres seviyesini azaltmak için diğer terapötik yaşam tarzı değişiklikleri de çok önemli, onların yanına stresle başa çıkma ve stres yönetimi teknikleri konusunda bilgilenmek ve rahatlatıcı terapi seansları uygulamak/almak, meditasyon yapmak gibi adımları ekleyebiliriz. Stres yönetimine ayrıca öfke vb. aşırı duygu ve düşünceleri yönetme dengeleme faaliyetlerini de ekleyebiliriz.

• Dinsel ve Spiritüel İlgi Alanları

Dini inancımız olsun ya da olmasın, manevi~ruhsal (spiritüel) ilgi alanları, yollar ve çalışmalar ruhumuzu iyileştirmenin yanı sıra rahatlama ve stres yönetimi konularıyla el ele olarak bedensel sağlığımıza da olumlu yönde etki eder. Dr. Walsh bu konuda olumlu neticeler elde eden çok sayıda bilimsel araştırmadan söz ediyor makalede. Spiritüellik~ruhsallık bir din ya da dini uygulamalar bütünü değildir, bir dinin inanırı olmak da değildir, sadece bir ruha sahip olduğumuzu ve o ruhun sağlığını, iyiliğini onu besleyecek aktivitelerle korumamız ve sağlamamız gerektiğini bilmek demektir. Bu bilincin gerektirdiklerini inancımız ve takip ettiğimiz yol her ne olursa olsun, sağlıklı bir şekilde yerine getirebiliriz, yeter ki ruhumuzu, maneviyatımızı neyin beslediğini bilelim ve bunu uygularken özgür irademizle karar vermiş olalım.

• Başkalarına Hizmet ve Katılım

Bu konuda Dr. Walsh antik çağlardan beri başkalarına hizmet etmenin ve toplumsal düzeyde katılım göstermenin hem alıcıya, hem de vericiye yarar sağlayan bir erdem olarak görüldüğünü ifade ediyor. Dünyanın önde gelen ruhsal geleneklerinin, hizmet etmenin, doğru bir şekilde yorumlandığında ve uygulandığında, bir feragatten ziyade mutluluk, zihinsel sağlık ve ruhsal olgunluk getiren bir faaliyet oluşu üzerinde durduğunu da ekliyor. Toplumsal düzeye yardımlaşma ve katılım gösterme olarak da yorumlayabileceğimiz bu yaşam tarzı unsuru sadece bireysel değil, toplumsal ve evrensel düzeyde de şifalanmayı getirecek sihirli bir değnek bana göre. Sadece maddi kaynaklarla ve somut hareketlerle hizmet ve yardımlaşma düşünmemeliyiz, tebessüm sadakadır şeklindeki hadisi asla gözardı etmemeliyiz.

Makalenin devamında Dr. Walsh terapatik yaşam tarzı değişikliklerini hayata geçirirken insanların karşılaştığı en büyük zorlukların devamlı ve hatırı sayılır bir çaba sarfetme gerekliliği, şifanın tıpkı bir hap gibi dışarıdan ve çaba gerektirmeden gelmesi beklentisi gibi nedenler olduğunu ifade ediyor. Bu yaşam tarzı değişikliklerinin toplumsal düzeyde tam olarak uygulanması için doktorların terapistler, ebeveynler ve toplumun kendisiyle birlikte bir sinerji oluşturması, etkili toplumsal sağlık programları oluşturmak için beraber çalışması gerekiyor.

Bu değişimleri kendi hayatımızda etkili bir şekilde uygulamanın yolu ise bence tarif edilmiş durumda: devamlı ve hatırı sayılır bir çaba sarfetmek. Kendi özgür irademizle hayatımızı bütünsel olarak şifalandırmak için bu yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirmeyi istemeli, sonra da bu değişiklikleri kalıcılaştırmak için düzenli ve bilinçli bir çaba sarfetmeliyiz. Bütünsel şifa ve terapi yöntemlerinin son yıllarda artan popülaritesini olumlu bir platforma taşıma vakti geldi de geçiyor bile! Hem bilenlerin bilmeyenlere anlatarak bilinçlenmelerine katkıda bulunması doğrudan bir terapötik yaşam tarzı unsurunu her iki taraf için gerçekleştirmiş oluyor. Ne kadar harika değil mi? 🙂

Terapatik Yaşam Tarzı Değişiklikleri Diyagramı
http://www.integralhealthresources.com/integral-health-2/therapeutic-lifestyle-changes/

Öncelikle gıyabında Dr. Roger Walsh’a varlığı için teşekkür etmek istiyorum. Böyle biliminsanları oldukça insanlığın sırtı asla yere gelmeyecek. Sonra da ruhsal bilincime katkıda bulunan herkese teşekkür etmek istiyorum. En son ve en önemli olarak da, serbest çeviriyi ve kendi düşüncelerimi de içinde barındıran bu yazıyı okuyan herkese, yani sizlere teşekkür ederim. Hem bilgileri hem düşüncelerimizi paylaştıkça beraber gelişeceğiz, beraber bilinçleneceğiz.

Sonsuz sevgi, şükran ve saygı ile,

~ Tara Deniz Y.

* Makalenin tam künyesi: Walsh, R. (2011, January 17). Lifestyle and Mental Health. American Psychologist. Advance online publication. doi: 10.1037/a0021769. Makaleye internet üzerinden ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.

* Prof. Dr. Roger Walsh’ın pek çok İngilizce makalesi ve radyo kayıtları bulunan kişisel internet sitesi için buraya tıklayabilirsiniz.

*Görsellerin tamamı internetten alınmıştır ve söz konusu yaşam tarzı unsurlarına dair şahsi düşüncelerimi ifade etmektedir (herkesin spor olarak yoga, rekreasyon olarak bahçe ile ilgilenmesini önermiyorum) 🙂